Evden çalışma modeli yaygınlaşacak, şirketler ve çalışanlar nelere dikkat etmeli?

Koronavirüs (COVID-19) iş dünyasında köklü değişiklikleri beraberinde getiriyor. Her geçen gün etkisini artıran, binlerce kişinin ölümüne neden olan ve ne zaman biteceği henüz belli olmayan koronavirüsten dolayı birçok şirket çalışanlarını evlerine gönderdi ve evden çalışma modelini hızla uygulamaya başladı.

Salgın bittikten sonra da çalışma hayatında köklü değişikliklerin devam edeceğini ve şirketlerin iş modellerinde değişikliklerin süreceğini düşünüyorum. Her şeyden önce şirketler artık evden çalışma, home ofis çalışma, uzaktan çalışma, freelance çalışan gibi iş modellerini daha fazla tercih edecek. Bu noktada öncelikle şirketlerin evden çalışma, uzaktan çalışma modelleri ile ilgili bir iş ve eylem planı, gerekli alt yapıları olması gerekiyor ancak her şirket henüz buna hazır değil.

Bu yeni çalışma alışkanlıkları, şirketlerin ekonomisi için de önemli tasarruflar sağlayacağı bir gerçek. Çok büyük iş merkezlerine, ofis katlarına, plazalara ihtiyaç duymayacaklar. Daha ufak mekanlardan işlerini yürütecekler. Servis, yemek, temizlik, çay, kahve vb. giderlerden büyük ölçüde kurtulacaklar. Bu giderleri evden çalışan personeline ekstra ücret yansıması olarak sunan firmalar da olabilir. 

İşler internet üzerinden, yazılımlarla, programlarla, mobil uygulamalar ile sürdürülecek. E-posta kullanımı, WhatsApp vb. mesajlaşma programları, Skype vb. iş dünyasında yaygın kullanılan görüntülü konuşma programları, iş planı yönetimi programları ile günlük iş akışı mekana bağlı kalmadan devam edecek.

Şirketler uzaktan çalışabilecek tam zamanlı personel istihdam edebileceği gibi freelancer ya da part-time çalışacak kişileri de işe alacak. Saatlik çalışacak kişiler kiralayacaklar. Bu durum çalışanlar için de bir avantaj olacak. Birden fazla şirket ve marka ile çalışabilecekler. Böylece bir yere bağlı kazanacaklarından daha fazlasını kazanabilecekler.

Evden çalışma, evde uygun bir alan oluşturduktan sonra ve kişilerin kendi iş disiplinini sağlayabildiklerinde oldukça verimli bir çalışma modeli. Fiziki bir yerde çalışıyormuş gibi adapte olanlar kazançlı çıkacak. Motivasyon, adaptasyon sorunu yaşayanların durumu daha zor olacak.

Koronavirüs salgınıyla birlikte birçok şirketin iş organizasyonlarında çok önemli değişiklikler olsa da evden çalışma şartları ve evden çalışma düzeni konusunda belirsizlikler ve kafa karıştıran noktalar güncelliğini koruyor.

 

Evden çalışma ve uzaktan çalışma arasındaki farklar neler?

 

Evden çalışma ve uzaktan çalışma diye adlandırılan iki çalışma türü de işverenin iş yeri dışında yapılan çalışmalarını ifade ediyor. Her iki model de birbirinden farklı aslında.

 

Ortak noktaları yapılan işin, işverenin fiziksel olarak denetiminde bulunmayan  (Ofis vb.) yerlerden sürdürülen çalışma şekilleri olması. Evde çalışma modeli, işverenin işyeri ile doğrudan bağlantı gerekmeden işin işçinin evinde sürdürmesi olarak tanımlanıyor. 

 

Uzaktan çalışma ise, işçinin işyerindeyken kullandığı teknolojik iletişim araçlarını kullanarak sürekli veya aralıklı şekilde bağlantılı olduğu, işini iş yerinde yapıyormuş gibi evinde veya belirlediği başka bir alanda sürdürdüğü çalışma modeli.

Evden çalışma modelinde netleştirilmesi gereken önemli başlıklar neler?

 

Evden çalışma sözleşmesi

 

İş veren ve çalışan arasında yazılı olarak yapılacak evde çalışma sözleşmesinde işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar yer almalı. Sözleşme kapsamında işveren tarafından sağlanan ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümler yer almalı. Bu iş modelinin sürekli ve güvenli bir şekilde ciddiyetle sürdürülmesini sağlamak açısından çok önemli.

 

Kullanılacak araç, gereç ve giderler

 

İşçinin uzaktan çalışma çerçevesinde gerek duyacağı araç ve gereçlerin (Bilgisayar, tablet, yazıcı, Ip telefon, yazılımlar vb.) işveren tarafından temin edilmesi zorunlu. Çalışan, işin görülmesi için zorunlu olan bazı masrafların işverence ödenmesini talep edebilmeli. Mesela internet kullanımı açısından şahsi kullanım dışında bir tüketim olduğundan, işveren internet masrafını karşılamak durumunda. İşçinin uzaktan çalışma süreci ile ilgili teknik olarak bilgilendirilmesi gerekiyor.

 

Çalışma arkadaşları ile iletişimin ne şekilde sağlanacağı, karşılaşılabilecek sorunlara nasıl önlem alınacağı çalışanlara anlatılmalı. İşçinin uzaktan çalışma sürecinde iş edimini nasıl yerine getireceği hakkında bilgilendirilmesi şart. Evde çalışmada çalışma sürelerinin kontrolünün sorumluluğu büyük ölçüde işçi de olacaktır. İşveren işçiyi bilgilendirmek ve hangi sürelerle çalışacağını bildirmekle yükümlüdür.

 

Çalışma süresi

 

Mevcut durumda yapılacak evde çalışmalarda çalışan, işyeri ve diğer işçilerle ağ üzerinden bağlantı kuracak. İşveren çalışma sürelerini denetlemek ve buna bağlı fazla çalışmayı engellemek ya da fazla çalışmanın ücretini ödemekle yükümlü olmalı.

 

İş sağlığı ve güvenliği

 

İşçinin uzaktan çalışma mekanı olarak kullandığı ev vb. alanlardaki durumlar nedeniyle iş sağlığı ve güvenliği risklerine karşı bilgilendirilmeli. İşveren, uzaktan çalışma ilişkisiyle iş verdiği çalışanın yaptığı işin niteliğini dikkate alarak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri hakkında çalışanı bilgilendirmek durumunda. Bu konuda gerekli temel eğitimi vermek ve kullanılan ekipmanla ilgili iş güvenliği tedbirini almakla yükümlü. Çalışanlar evden çalışırken "Bana bir şey olmaz, evde çalışırken ne risk olabilir ki?" dememeli. Ufak bir elektrik kaçağı, yangın, cihaz yanması vb. bir durum olsa ne olacak? Her iki taraf da uzaktan çalışmada iş güvenliğini göz ardı etmemeli. Çalışanın evde bir kazaya uğraması halinde bu kazanın iş kazası olarak değerlendirilip değerlendirilmeyeceği önemli. Yapılan iş nedeniyle kazaya uğrayan çalışanın durumundan iş veren sorumlu olacak. 

 

Ücretlendirme

 

Evden çalışma modelini uygulayan şirketlerin çalışanlarına vereceği ücret de netleştirilmesi konular arasında. İş yerinde çalışıyormuş gibi bir ücretlendirme mi olacak? Yoksa evden çalışıyor diye daha az ücret mi alacak? Günlük iş akışında bir aksama olmuyorsa, verimlilik sürüyorsa normal ücretlendirme devam etmeli. Hatta şirketler evden çalıştıracağı personelin yemek masrafını da karşılamalı. Neticede evden çalışan kişi servis ya da toplu taşıma kullanmayacak, yemeğini evinde yiyecek. Çay ve kahveyi evinde içecek. Bunların ödenecek ücrete dahil edilmesi daha hakkaniyetli bir ücretlendirme açısından önemli.

 

Hangi alanlarda iş yapan markalar, şirketler evden çalışma, uzaktan çalışma modelini daha fazla uygulayacak?

SEO ajansları

İçerik ajansları

İnternet haber portalları

Halkla ilişkiler ajansları

E-ticaret siteleri idari birimleri (Tedarik ve teslimat birimleri hariç)

Sosyal medya ajansları

Reklam ajansları

Web tasarım ajansları

Grafik tasarım araçları

Danışmanlık firmaları

Dijital pazarlama ajansları

Yayın evleri

Gazeteler

Dergiler

Video prodüksiyon ajansları

Online seyahat platformları

Çağrı merkezleri

Mimarlık ofisleri

Tasarım ajansları

Yazılım firmaları

Seslendirme ajansları

Esnek çalışma modeline hem şirketler hem de çalışanlar hazırlıklı olmalı

Yukarıda sıraladığım ve aklıma şu an gelmeyen birçok marka, şirket evden çalışma modeli ile işlerini yürütebilir. Yapılan araştırmalara göre uzaktan çalışanlar, iş yükleri çoğunlukla daha fazla olmasına rağmen ofislerde, plazalarda çalışanlara kıyasla hem işle yaşam arasındaki dengeyi daha iyi kurabiliyor hem de işleri konusunda daha olumlu duygulara sahip oluyor.

Şirkeler esnek çalışma modelinin sunduğu verimlilik avantajlarının farkına vardıkça uzaktan çalışma eğilimi de hız kazanmaya devam edecek. Bilgi ekonomisi yıllardır geleneksel ofis görevlerinin etrafında sürdürülse de şirketler artık gelecekte çalışma şartlarının daha esnek olacağını unutmamalı.

Bu konuda siz ne düşünüyorsunuz? Sizce evden çalışma ile şirketler günlük iş akışlarını sorunsuz bir şekilde sürdürebilir mi? Kişiler bu şekilde çalışmaya kendilerini nasıl adapte etmeli? Çalıştığınız şirket evden çalışma modelini nasıl uyguluyor? Günlük mesainizi evde nasıl tamamlıyorsunuz? Yorumlarınızı bekliyorum.